تهرانیها اواخر پاییز با وارونگی هوا روبهرو میشدند، ساکنان مناطق کویری گاهی با توفان شن دست و پنجه نرم میکردند، اراکیها هم دود کارخانههایشان را میخوردند، با این حال هیچیک از آنها ریزگرد به شمار نمیرفت. در این میان تا مدتها تنها خوزستانیها بودند که ذرات به ارمغان آمده از صحراهای عراق چشمانشان را میآزرد و نفسشان را بند میآورد، اما ریزگردها به خوزستان بسنده نکردند و هر سال بر قلمروشان در خاک ایران افزودند تا اینکه در 2سال گذشته کار را به تعطیل چند روزه پایتخت کشاندند. امسال هم ریزگردها سنگ تمام گذاشتند و هنوز نخستین ماه سال به پایان نرسیده 12 استان کشور را درنوردیدند که براساس پیشبینیها 8 استان دیگر به این تعداد افزوده خواهد شد.
64/5 درصد از استانهای کشور غبار آلود میشوند. به گفته معاون محیطزیست کشور امسال 20 استان کشور با پدیده ریزگردها و وجود گردوغبار در هوا مواجه میشوند. به گزارش ایرنا، محمد علی شاعری یادآور میشود: «دلیل اصلی وقوع پدیده ریزگردها تخریب عرصههای طبیعی و نابودی پوشش گیاهی اعم از جنگلها و مراتع، همچنین گسترش بیابان در ایران و در کشورهای همسایه بهویژه عراق است. »
18 میلیون ایرانی در معرض آسیبهای ریزگرد هستند. به گفته دکتر محمدرضا فضلاللهی، عضو هیأت علمی دانشگاه علومپزشکی تهران، یکچهارم جمعیت کشور یعنی حدود 18میلیون نفر درصورت غبار آلودگی هوا در معرض خطر آسیبهای تنفسی قرار میگیرند. وی درباره عوارض گردوغبار میگوید: «به اشخاص در معرض خطر بهخصوص بیماران (ریوی، قلبی و عروقی)، کودکان و سالمندان، حضور در محیطهای دربسته و مسقف توصیه میشود. به این گروه از شهروندان پیشنهاد میکنیم حتیالامکان ماسک بزنند.»
با وجود اینکه گردوغبار روزهای اخیر بسیاری از استانهای کشور را فرا گرفته و تا نزدیکی مازندران هم پیشروی کرده، اما به گفته کارشناسان حایل شدن سلسله کوههای البرز از ورود ریزگردها به مازندران جلوگیری کرده است.
مسئول مرکز پایش اداره کل محیطزیست استان لرستان درباره آلودگی فعلی هوای استان لرستان نیز میگوید:« مطابق آخرین سنجشهای صورت گرفته( تا زمان نگارش این مطلب ) میزان ذرات معلق در هوای خرم آباد 692 میکروگرم بر مترمکعب است.» الهام برنا استاندارد ذرات معلق در هوا را 150میکروگرم بر مترمکعب اعلام میکند و میافزاید: «آلودگی هوای مرکز لرستان حدود 4/6 برابر حد استاندارد است.» البته در سال گذشته میزان این آلودگی تا جایی پیش رفت که زنبورهای عسل نیز زمینگیر شدند و خسارات زیادی به زنبورداران وارد شد.
لرستان در سال گذشته شاهد 90 روز غبار آلود بوده است.
استان خوزستان هم مانند دیگر استانهای غربی و جنوبی کشور در سال گذشته روزهای زیادی میزبان ریزگردها بود؛ البته شدیدتر از دیگر نقاط کشور. به گفته هرمز محمودی راد، مدیرکل حفاظت محیطزیست خوزستان، در اواخر فروردین آلودگی در اهواز به 19برابر حد مجاز هم رسیده است.
به گفته کارشناسان با توجه به اینکه در آخرین روزهای پارسال و اوایل امسال بارندگیهای متناوبی در اردبیل رخ داده و زمین استان نمناک است، ریزگردها و گرد و غبارهای منتشر شده در استان نمیتواند منشأ محلی داشته باشد. این ریزگردها نیز همراه با بادهای شدید جنوب غربی از بیابانهای عراق وارد ایران شده و پس از گذر از استانهای غربی کشورمان به اردبیل رسیده است.
دید افقی در اردبیل به 500 متر کاهش یافته است.
بیوک رئیسی، مدیرکل حفاظت محیطزیست آذربایجان شرقی سیام فروردین اعلام کرد که آلودگی هوای تبریز همچنان در وضع اضطرار قرار دارد و به همین دلیل باید از هرگونه کارهای غیرضرور آلودهکننده مانند قیرکاری و ترددهای بیمورد خودداری شود.
میزان ذرات معلق هوا در تبریز به 420 میکروگرم در متر مکعب رسید.
در سال گذشته آلودگی هوای کردستان به اندازهای بود که در3 ماه نخست سال 89، تنها 20 روز هوای استان سالم اعلام شد.
هوای کردستان در3 ماه اول سال گذشته 73 روز آلوده بوده است
مجید ابدی، مدیرکل اداره محیطزیست استان کرمانشاه، معتقد است راهکاری استانی برای مهار گردوغبار هوای کرمانشاه وجود ندارد. وی میگوید: «پدیده ریزگردها نیاز به اقدامات فرامنطقهای دارد.»
سال گذشته میزان ریزگردها دید افقی در کرمانشاه را به 100متر کاهش داد.
به گفته شاپور پولادی، نماینده ایلام در مجلس، 70 تا 75درصد منشأ ریزگردهایی که هوای استان را تحتتأثیر قرار داده است، در خاک عراق قرار دارد. وی تأکید میکند درصورت تداوم این وضع بسیاری از ساکنان این استان مهاجرت خواهند کرد.